Ben jij dom of zo…?!

Heel bewust wijd ik mijn allereerste blog ooit aan dit thema. Ik wil namelijk direct een vooroordeel de wereld uit helpen: wanneer er fouten in een tekst staan betekent dit niet per definitie dat de schrijver van de tekst dom is!

Er zijn veel redenen te bedenken waarom de schrijver van een tekst fouten heeft gemaakt. Ik denk echter dat hier met name drie redenen aan ten grondslag liggen: tijdsgebrek, belangstelling en de werking van onze hersenen.

Tijdsgebrek

Vooral de kleinste ondernemers, de zzp’ers, kampen met dit probleem. Gaat het de zzp’er zakelijk gezien goed, dan is deze vooral geconcentreerd op het wegzetten van declarabele uren. Zoveel mogelijk (uiteraard). Randtaken zoals archivering, administratie en correspondentie worden vooral in tijden van drukte ervaren als een lastige bijkomstigheid. Dit wordt vaak snel even tussendoor gedaan, of juist ’s avonds of in het weekend wanneer je eigenlijk zou moeten genieten van je vrije tijd. Verreweg de meeste ondernemers besteden hun administratie uit. En voor velen zou het een goed idee zijn, ditzelfde te doen met (het overgrote deel van) hun correspondentie en andere schriftelijke uitingen!

Belangstelling

Is het nu daadwerkelijk zo belangrijk om foutloze teksten te schrijven of professionele correspondentie te voeren?  Ja! Tenminste wel wanneer je serieus genomen wilt worden en een betrouwbare uitstraling wilt waarborgen. Ten eerste is in marketingcommunicatie het visuele aspect even belangrijk als het inhoudelijke. Een mooie website zegt weinig, wanneer de teksten vol staan met overduidelijke fouten. Hetzelfde geldt uiteraard voor een brochure, flyer, advertorial of brief/e-mail. Onderzoek van Yvonne Harm (scriptie 2008) laat zien dat fouten een negatief effect hebben. De conclusie van haar onderzoek liegt er dan ook niet om: “De conclusie van dit onderzoek is dat het foutloos schrijven van teksten wel degelijk van belang is. Niet alleen ter bevordering van de begrijpelijkheid van teksten, zoals uit het onderzoek van Kloet, Renkema en Van Wijk (2003) blijkt, maar ook ter bevordering van de geloofwaardigheid van de tekst en de geloofwaardigheid van de schrijver van de tekst en de geloofwaardigheid van de bronnen die in de tekst worden aangehaald. Kennis van de regels lijkt van ondergeschikt belang bij de waardering van taalfouten. Alleen al het vinden van een fout in de tekst (terecht of niet) heeft een negatief effect op de geloofwaardigheid van de tekst, de schrijver en de bron(nen) in de tekst.”

Onze hersenen

Onze hersenen spelen een belangrijke rol in het (al dan niet) opsporen van schrijffouten. In het beginsel leren wij lezen (en schrijven) door afzonderlijke letters aan elkaar te koppelen tot een woord. Als we eenmaal kunnen lezen en schrijven is deze methode echter niet meer efficiënt. Als van nature gaan we teksten lezen door middel van woordherkenning. Dit toonde onderzoek van Frisby uit 1979 al aan. Je kijkt niet meer naar de afzonderlijke letters, maar naar het ‘woordbeeld’. Je hersenen herkennen het woord, ook als het niet correct geschreven is, waardoor je vaak onbewust over tikfouten heen leest.

Ten slotte wil ik niet voorbij gaan aan de ‘kwetsbare’ groepen, die om begrijpelijke redenen vaak niet foutloos kunnen schrijven. Dyslexie heeft bijvoorbeeld niets te maken met intelligentie. En voor migranten is Nederlands een zeer moeilijke taal. Het vraagt voor hen dan ook zeer veel tijd en doorzettingsvermogen om onze taal perfect te beheersen.

Ben ik soms dom, als ik hierboven een foutje gemaakt heb? Nee toch? 😉